Weet iemand waar dit zou kunnen zijn? Vroeg @Caro2Ma op Twitter.
Nou woon ik al heel lang niet meer in Den Haag, maar dit vind ik leuke puzzels en ik had toevallig tijd. De term OSINT in de titel staat voor Open Source INTelligence, werkwoord Bellingcatten.
Mijn eerste antwoord - rechts Noordwal, links Veenkade, kon bij nader inzien niet kloppen. De prent is uit de 18e eeuw (pruikentijd, koetsiers met driekante steek op het hoofd, hoepeljurken), en huizen aan de Veenkade zijn pas in de 19e eeuw gebouwd.
@Astrid_Z postte ook een behulpzaam antwoord, maar er bleef iets knagen. Namelijk het gebouw op de achtergrond. Wat is het of was het? Het ziet er niet uit als het zelfde gebouw. Voor het overzicht hier ook het plaatje dat Astrid vond:
Dit is makkelijker, want er staat een beschrijving op.
"IN KOMEN van den HAAG SIENDE van HET KINDERHUYS na de NIEUWE KERK"
De Nieuwe Kerk op de achtergrond aan het Spui staat er nog. Rechts zien we het oude weeshuis. Even googelen leert dat dit in 1867 herbouwd is tot wat er nu nog staat. Bij het tweede plaatje staan we aan het Zieken, kijkend vanaf een eindje boven maaiveld, naar het Spui voor ons, met links het begin van het Groenewegje en de Bierkade en rechts Uilenbomen en de Ververstraat. Voor de liefhebbers hier de coördinaten in Google Maps.
Maar dan de oorspronkelijke vraag. Inmiddels was ik erachter gekomen dat met "draaibrug" een ophaalbrug met contragewicht bedoeld wordt, niet een brug die horizontaal draait (zoals ik eerst dacht).
In het Haags Gemeente-archief vond ik deze historische kaart. Daar kunnen we iets mee!
Nog eens goed kijken naar de opgave. We zoeken water met aan weerszijden huizen, 2 bruggen over het water en een groot gebouw met een getrapte toren recht achter de verste brug, alles in de 18e eeuw. Op de voorgrond links een zijweg, rechts smal toelopend plaveisel naar de brug toe. Halverwege de rechterkade een stukje zonder bebouwing, misschien een zijstraat. Rechts geen zijstraten te zien.
Op de kaart doen rood gearceerd (1667) en lichtgroen gearceerd (1730) mee, maar donkerrood (1839), paars (1865) en beige (1893) doen niet mee.
Zo valt er al een heleboel af.
Wat overblijft is aangegeven met pijlen op deze uitsnede. Pijl 1 leek me het meest meest plausibel. We kijken vanaf de brug in het verlengde van de Wagenstraat, tussen Bierkade en Groenewegje naar het oude Weeshuis. Het torentje is getrapt zoals het weeshuis rechts op de tweede prent, niet recht zoals de toren van de Nieuwe kerk. Pijl 2 zal het gezichtspunt van de tweede prent zijn. Pijl 3 zou ook in aanmerking kunnen komen als we wisten wat er vroeger stond.
Voor de volledigheid nog even de vergelijking tussen de twee gebouwen, het oude Kinderhuys.
Hebben we nog meer bewijsmateriaal? Jawel. Het Haags Gemeentearchief heeft een heleboel prenten van het oude centrum. Zoals van de Nieuwe Kerk met een rechte toren in het midden van het gebouw. Zoals op de tweede prent.
En kijk! Nog een andere versie van de tweede prent.
Toch nog even zoeken op Weeshuis. Wel handig dat je de datering kunt instellen (Dank u, Stadarchief!). En hee, kijk nou toch eens! Een Eureka-momentje!
Toch fijn dat die achttiende eeuwers elkaars werk schaamteloos overnamen en aanpasten. Niks geen gezeik over auteursrecht of wat dan ook. En deze versie heeft een bijschrift!
GEZICHT VAN DE GROOTE BIERKADE opgedragen van den Wel Edele gestrenge Heer Mr ADRIAAN VAN DER GOES, Regeerdend Burgemeester van 's Gravenhage, Anno 1756.
Dit klopt als 1 zwerende vinger & sluit als 1 bus. Wikipedia weet meer over hem.
Een volledige beschrijving van de prent vind je hier, hij is gemaakt door I. Besoet en uitgegeven door H.Scheurleer.
Het merkwaardige is nu dat deze plek voorkomt in mijn familiegeschiedenis.
Mijn grootmoeder, Annigje Kloosterziel, trouwde in 1913 met Klaas Blijleven, die een bodedienst dreef in Bodegraven. Er is daar nog lange tijd een transportbedrijf geweest met die naam, ik verzin dit niet. Klaas overleed 21 november 1925. Mijn vader, de jongste van vijf kinderen, was toen net één jaar oud. Annigje vertrok met haar kinderen naar Den Haag, vond werk bij de Hervormde Diaconie, en een woning aan het Groenewegje. Rechts op de prent, dus, maar 170 jaar later. Mijn vader vertelde wel eens dat haar bazin, ene Zuster Hus, er een aantal keer op aan had gedrongen "Annig, aj' nou die kinders in het weeshuis doet, dan heb ik hier beter werk voor je". Maar dat deed ze niet.
Het weeshuis van de Hervormde Diaconie is niet het weeshuis dat we zien op de prent, maar wel vlakbij, rechts achter de kijker aan de Hooftskade. Dat staat er nog. Het zijn inmiddels appartementen.