zondag 17 oktober 2010

ZZP-er? Lees Elsschot!

Alom gonst het van de nieuwbakken ZZP-ers, het is een echte groeimarkt. Adviseurs van allerlei allooi leveren ellebogengevechten om de verse ondernemer geld uit de zak te kloppen. Met goede en soms ook minder goede adviezen. Ik spreek uit ervaring.

Tot dusver de beste adviseur die ik kan aanbevelen is het nagelaten werk van Willem Elsschot (1882 - 1960).

Waarom? Louis Paul Boon schijnt over hem gezegd te hebben "hij bemint als een moeder maar stelt vast als een deurwaarder". Dat is raak getypeerd. Elsschot zei zelf proza te willen maken "die mooi is en die mooi blijft". Dat is hem gelukt en dat is op zichzelf al meer dan genoeg reden om hem te lezen, maar mijn punt is: Elsschot beschrijft alles wat iedere ondernemer moet weten. En hij ligt gewoon in de bieb.

Marcheert Altijd

In Kaas (1933) leest u hoe het vooral níet moet. IJdelheid en dagdromerij, gebrek aan ruggengraat, verkeerde prioriteiten, domme investeringen en falende acquisitie. Terwijl het zo'n gemakkelijk product is, kaas, dat marcheert altijd, want de mensen moeten toch eten?

Hoe een onderneming met een makkelijk product kan mislukken. En dan is daar de loutering van door schade en schande verworven zelfkennis, en de terugkeer in de veilige loondienst.

Kaas is geen dijenkletser, maar bij vlagen hilarisch. Helaas maar 114 pagina's. U hebt het zó uit.

Ken Uw Klant

Elsschot had een reclamebureau, hij schreef over dingen die hij zelf had meegemaakt en hij had een bijzondere mensenkennis. In Lijmen/Het Been (1924/1936) leest u hoe je uit één goed concept telkens weer opnieuw munt kunt slaan. U leert over de psychologie van een verkoop, hoe mensen verblind kunnen raken door spilzucht en (alweer) ijdelheid, hoe je een emotioneel product niet kwijtraakt aan een rationele klant, en hoe een immorele verkoop altijd boemerangt. Maar ook dat vergoeding niet altijd geldelijk of materieel hoeft te wezen om van waarde te zijn.

Quae Caesari, Caesari

Het Tankschip (1942) draait om een geniale boekhoudtruc. Die zal ik hier niet verklappen, maar herinnert u zich de side letters die een rol speelden in het Ahold-schandaal? Geheime documenten, bedoeld om risico af te dekken. In Het Tankschip komt dat ook voor. Cees van der Hoeven, de uit Ahold gevallen topgraaier, moet dit boekje ooit goed gelezen hebben.

Ook in ander werk deelt Elsschot zijn inzicht in het zakenleven met ons, maar minder nadrukkelijk. De opdracht van Tsjip/De Leeuwentemmer staat online, voor wie een voorproefje wil. Hieruit dit citaat:

"(..) hij heeft een onbegrensd vertrouwen in mijn schranderheid omdat ik op een kantoor ben terwijl hij 't nooit verder heeft gebracht dan tot timmermansknecht."

Die schranderheid en de onzinnige reden waarom die aan de spreker wordt toegedicht, daar moet ik dikwijls aan denken als ik voor een beslissing sta. En dan ook aan de spiegel met die exquise combinatie van verwondering, zelfspot en cynisme die me wordt voorgehouden. Lees 't nog maar eens.

Het slot van Tsjip is overigens een van de meest ontroerende passages die ik ken. Waarmee ik maar wil zeggen dat Elsschot u veel meer biedt dan alleen zakelijk inzicht.

foto: Wikipedia

1 opmerking: