zaterdag 15 juli 2017

Discussie over de apostrof

Over de schrijfwijze zzp'er het volgende.

Apostrofs komen normaliter in plaats van weggevallen letters. Dat zijn letters die worden geschreven noch uitgesproken.

's Avonds toog d'Artagnan naar 's-Gravenhage voor Hans' alfa's bijles.

Dat zijn we gewend, en het werkt internationaal.

In het geval van de zzp'er is er geen weggevallen letter. Dus wat doet die apostrof daar? Waarom is een koppelstreepje niet minstens zo goed? Lang had ik er geen goede verklaring voor. Ik kom er straks op terug.

Daarnaast is het voor veel lezers makkelijker om woorden die als losse letters worden uitgesproken te schrijven met hoofdletters. ZZP'er is voor dyslectici makkelijker herkenbaar dan zzp'er.

Omdat dyslexie onder bèta's vaker voorkomt dan onder alfa's (onder wie dyscalculie weer vaker schijnt voor te komen), zie je in technische literatuur meestal LED's en niet leds. Als er LED staat denk je eerder aan de betekenis daarvan (light emitting diode) dan als er led staat, vooral in context met meer van dergelijk jargon. Geen techneut die het in zijn hoofd haalt om LDR, MOSFET, TRIAC, WLAN, TCP/IP, et cetera et cetera, met kleine letters te schrijven. LED is dan ook gewoon consequenter en leest prettiger. Dat je het kunt uitspreken als let doet daar niet aan af. Niemand die MOSFET uitspelt, en toch zie je die term nooit met kleine letters. Zelfs de huiskat van het New Yorkse elektronicahuis Adafruit Industries heet MOSFET, all caps.

Ik vertaal voor een elektronicatijdschrift. De redactie van dat tijdschrift wil graag "LED's", want bepaalde lezers (die met dyslexie, denk ik) klagen over "leds". Wil je een doelgroep bereiken, dan moet je het aantrekkelijk maken voor die doelgroep. Overal behalve in Nederland schrijft men LED's. Wie in Nederland heeft problemen met die schrijfwijze? Een kleine elite Neerlandici. Wie nog meer? Wie het weet mag het zeggen. Volgens mij zal het de rest van de wereld een worst zijn. Dus die elite maakt het voor een aanzienlijke groep lezers nodeloos moeilijk. Met welk mandaat? Wat is hun opdracht eigenlijk?

Terug naar die apostrof. De uitleg op de site van Onze Taal luidt:

"Bij een afleiding komt er tussen de afkorting en het achtervoegsel geen koppelteken, maar een apostrof"

en dan volgen er voorbeelden. Dat is een verklaring van het type "het is zo omdat het zo is": misschien leuk voor regeltjesstampers, maar regels zonder aannemelijke onderbouwing dient men aan zijn laars te lappen. (Als iedereen dat zou doen zou religie niet bestaan, wat de mensheid veel oorlog en geweld zou schelen. Maar dit terzijde.) Bij die verklaring zou ik tenminste een toelichting op het begrip 'afleiding' willen hebben. Die blijkt er bij navraag ook te zijn. Bijvoorbeeld huisdeur is een samenstelling van huis en deur, twee zelfstandige begrippen. Maar dan nog zag ik niet waarom ZZP-er niet goed zou zijn en ZZP'er of (oh gruwel) zzp'er wel. Het lezerspubliek is breder dan Neerlandici. De taal is van iedereen, dus iedereen die daar de moeite voor wil nemen moet kunnen snappen waarom de taal is zoals ze is.

U proeft mijn ergernis, maar die werd minder toen ik aan de hand van Onze Taals advies inzake de spelling van cd's zelf een onderbouwing deduceerde. Ik ben immers ook de kwaadste niet. Daar staat een apostrof voor een letter die niet wordt geschreven, maar wel wordt uitgesproken, en dat kan ook niet anders: Cds, cd-s en CD-s zijn echt andere dingen: Christelijke deformatiesessie, en compact-discs-stereo. Ik noem maar iets. CDs zou nog kunnen maar is mogelijk voor dyslectici weer moeilijker dan CD's (die wij in techneutenland, buiten de jurisdictie van de Taalunie, toch al hanteerden, lekker pûh). Dus dan maar cd's. Bij gebrek aan beter. Dus vandaar ook zzp'er en niet zzp-er.

Niettemin blijft het tobben.

Met vier O's en twee C's krijg je twee CO2's met bijbehorende CO2-uitstoot.

Ik zie niet hoe je dat anders zou moeten spellen. Dus dan zijn C's en O's en CO2's blijkbaar afleidingen, maar CO2-uitstoot is een samenstelling want je hebt CO2 en uitstoot.

En zo schrijdt het inzicht toch weer voort. Nu maar hopen dat het nieuwe bewind der Taalunie die hoofdletters voor ZZP'ers, LED's en CD's weer herinvoert. Een laatste herstellende zwalking in het beleid, en dan pas weer aanpassen als 90% van de Nederlandssprekenden het net als de Engelsen heeft over de meisje en de paard.

zaterdag 14 januari 2017

Vluchtelingen, Sociale Media en Trump Jr.

Zaterdag 14 januari 2017. De afgelopen week zag ik enkele berichten op sociale media over tienduizenden Syrische vluchtelingen die vastzitten in tentenkampen in Griekenland, in "de strengste winter die er in decennia in Griekenland is geweest". Zo was er deze tweet van Eduard Nazarsky, directeur Amnesty Nederland en de mij nog onbekende International Rescue Committee. Tenten onder een pak sneeuw, slechte omstandigheden. Acute hulp is nodig.

Dus als eerste stap heb ik geld overgemaakt naar het Rode Kruis. Die zitten overal al (ook in Aleppo), en ik vertrouw erop dat zij het geld goed besteden. Moeten ze er desnoods locals mee omkopen, dan moet dat maar. Het doel heiligt de middelen en het Rode Kruis zal daar goed over hebben nagedacht. Tijd om de International Rescue Committee te screenen heb ik niet.

Maar kloppen de berichten ook? De diverse weerkaarten online spreken elkaar tegen. Weeronline is gericht op toeristen en meldt lekker weer in heel Griekenland. Noodweercentrale.nl is minder gunstig, worst case is het in het noorden van Griekenland overdag een graad of drie. 's Nachts zal het er inderdaad wel vriezen. Op Lesbos is het een graad of twaalf, dat ligt in warme zee, het vriest er zelden. Dus ja, het is erg genoeg om te helpen. Ik vraag me wel af van waar en wanneer die foto's zijn. Ik zou graag betere, verifieerbare bronnen willen hebben. Als u ze weet bent u welkom om ze te melden.

Er waren ook hashtags #wegaanzehalen en #bringthemhere. Okee. Idealisme is goed, praktische oplossingen zijn beter. Dus ik vroeg mij af:

Hoe kun je het praktisch aanpakken?

Op de middelbare school zat ik in de klas bij Rhodia Maas, tot voor kort directeur van de IND. Zij hielp dan wel mensen naar onze nationale uitgang, maar ze weet misschien wel goede touwtjes om aan te trekken. Ze zit op Twitter. Zou ik haar eens vragen? Ik heb even met de gedachte gespeeld. Het antwoord: niet zomaar. Eerst kijken, dan zeiken. Losse flodders over de schutting keilen doet elke randdebiel al, daarmee bereik je niks. Je moet altijd eerst nagaan wat je er zelf over kunt vinden.

Kwantificeren!

Volgens IRC zijn er 57.000 vluchtelingen, nu in de kou dus die wil je liefst nu naar betere oorden brengen. Kan dat?

Er gaan ongeveer 500 mensen in een Boeing 747, dus met 114 vluchten heb je die 57.000 personen daar allemaal weg. Dat is precies 10 vluchten per minuut, een etmaal lang. Doe je er langer over, bijvoorbeeld een week, dan heb je het nog steeds over 10 vluchten per 7 minuten. Dat past stomweg niet op de beschikbare luchthavens. Dat gaat hem niet worden.

Een groter vervoermiddel? De aller-allergrootste cruise-schepen, type drijvende Vinex, hebben 2700 hutten en daar zijn er 2 van op de wereld. Zet wat lager in op 1800 hutten per schip en stel dat er 2,5 personen in een hut gaan, dan heb je het over 57.000 / (1800 x 2,5) is 12 cruiseschepen. Dat klinkt al minder onmogelijk, maar die dingen gaan langzaam. Dus die heb je niet zomaar in de havens daar.

conclusie

  1. Nu eerst hulp ter plaatse. Barakken bouwen, kachels erin, dekens, bedden, fornuizen, koks, dokters, verpleegkundigen. Dus het Rode Kruis is dan zo'n gek idee nog niet.

  2. Daarna kun je, beter gezegd moeten wij, werk maken van verdeling en opvang in Europa. Stel gemakshalve dat alle landen in West-Europa meedoen: N S F DK D NL B F CH AU I E P. (Met GB is geen zinnig gesprek te voeren). Ik tel er 13. Dus elk land zou gemiddeld zo'n 4400 mensen moeten opnemen. Grote dunbevolkte landen meer dan kleine dichtbevolkte landen. Laten we eerlijk wezen, en laten we vooral niet het braafste jongetje van de klas willen wezen. Dus stel 3000 mensen in Nederland. Schaffen wir das?

Trump Jr. & his Skittles

Mocht u het gemist hebben, Trump Junior stelde de vraag:

Ik heb hier een kommetje Skittles. Er zitten er drie tussen die dodelijk giftig zijn. Neemt u een handjevol? Dat is het probleem met Syrische vluchtelingen.

Neemt u een handje uit dat kommetje? Ik niet. Junior heeft een goed punt.

Nu hebben wij Nederlanders geen eensluidende aanpak voor kommetjes Skittles met een klein percentage gif erin. Wij accepteren werkgevers die hun personeel willens en wetens jarenlang laten werken in omstandigheden waar ze kanker en miskramen van krijgen. We accepteren twee verkeersdoden per dag en een politie die verkeersregels niet handhaaft.

Maar stel dat we verstandig zouden zijn met dat kommetje Skittles. We zouden alle Skittles in het kommetje moeten onderzoeken. Dat kost tijd en daar zijn specialistische kennis, spullen en vaardigheden voor nodig. De uitslag van dat onderzoek is niet snel te verwachten.

In het geval van de vluchtelingen in Griekenland, denk ik dat criminele en/of terroristische nep-asielzoekers, als die er al waren, die tentenkampen op dit moment allang verlaten hebben. Zet je nu een grote reddingsactie op gang, dan zou je dus in de gaten moeten houden of er ineens mensen bijkomen in die kampen. En je moet inderdaad al die mensen vragen naar hun verhaal.

Hoe dan ook moet je er namelijk achter zien te komen waar die mensen het beste mee geholpen zijn. En dan kun je in één moeite door ook wel vaststellen of iemand die beweert Syriër te zijn of Afghaan klinkt als een Algerijn. Dus je hebt tolken nodig, mensen die de landen en steden van herkomst kennen, en zo voort, en zo voort. Daar heb je niet zomaar een bataljon voor paraat.

Het is geen simpel probleem. Er is dus ook geen simpele oplossing.

Maar ik sta open voor betere ideeën. Reageren kan hieronder.