zondag 8 mei 2011

ZZP-er? Niet ziek worden hoor!

Ich bin ein ZZP-er en dat bevalt uitstekend, dank u. De zelfstandigheid heeft talloze voordelen – daar niet van. Maar als loonslaaf had je wel zekerheid: bij ziekte werd je doorbetaald; een loonslaaf die niet meer in staat is om te werken, kan rekenen op een sociaal vangnet. Voor ZZP-ers is die kwaliteit van zekerheid onbereikbaar.

Ik spreek uit eigen ervaring. Ik mocht mijn onderneming beginnen met maximaal 6 maanden behoud van WW. Daarna kon ik mij bij het UWV, mits aansluitend, verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid onder dezelfde voorwaarden als in loondienst. Maar dat was onmogelijk duur, meer dan 4500 euro per jaar. Dan kon ik mijn onderneming meteen wel opdoeken.

Dus ik ging shoppen. Vergelijkbare voorwaarden in de markt zijn minstens even duur. Maar ik moest toch iets regelen. Verzekeringen worden goedkoper naarmate je zelf meer risico neemt en drie maanden zonder inkomen kon ik op spaargeld nog wel overbruggen.

Bondgenoten?

Bij vakbonden heb ik mij nooit thuis gevoeld, maar je probeert eens wat. Met collectiviteitskorting van FNV Bondgenoten en een eigen risico van 3 maanden, kwam een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) bij Zilveren Kruis Achmea op 2500 euro per jaar. Dat klonk al beter. Die verzekering zou echter maar twee jaar uitkeren. Dus mocht ik onverhoopt een dwarslaesie oplopen, dan kwam ik na die twee jaar alsnog in de bijstand. Dat was niet de bedoeling.

Het minst slechte aanbod kreeg ik uiteindelijk bij ASR Verzekeringen met collectiviteitskorting via Platform Zelfstandige Ondernemers: bij volledige arbeidsongeschiktheid, uitkering tot je 65ste.

Er zat alleen wel een medische keuring aan vast. Nu heb ik een geschiedenis van rugklachten. Om die de baas te blijven train ik (op eigen kosten) elke week, want dat helpt: de afgelopen 13 jaar heb ik in totaal 2 weken niet kunnen werken wegens rugklachten. Als je in conditie blijft ben je veel minder gehandicapt als er iets gebeurt, is mijn ervaring. Maar over die geschiedenis kon ik maar beter niet liegen, want dat boemerangt toch altijd.

Verzekeraars nemen geen risico

De keuringsarts waarschuwde al: “verzekeraars nemen geen risico”. Ze had gelijk. ASR meldde per brief dat ‘arbeidsongeschiktheid gerelateerd aan rugklachten van verzekering was uitgesloten’. Dus ik zou 2300 euri per jaar gaan betalen voor een verzekering die in een duidelijk mogelijk geval niets zou uitkeren. Ik heb nog even gebeld, voor de zekerheid. De verzekeringsarts was merkbaar verlegen met de situatie. Ik hoorde de eed van Hippocrates wringen met het winstoogmerk van ASR, pardoes door de telefoon heen. “Ja”, zei de verzekeringsagent een tijdje later, “een huis dat al in brand staat kun je immers ook niet verzekeren”. Pardon? Ik hoop nog minimaal veertig jaar in mijn brandende huis te wonen, ja?!

Uiteindelijk heb ik een minimale AOV afgesloten zodat de hypotheek betaald kan worden, punt. Wij moeten dan eten van het salaris van mijn vrouw. En nog steeds kan ik de bijstand in als ik arbeidsongeschikt wordt door iets in mijn rug. Alle andere opties die 'de markt' mij bood zijn puur weggegooid geld.

Hallo? Is daar iemand?

Door deze ervaring is mijn vertrouwen in een aantal instanties gedaald tot het absolute nulpunt. Om te beginnen ASR. Onderdeel van Fortis, dus staatseigendom. Langs snelwegen in de Randstad zie je kilometers projectontwikkeling, met grote borden waarop gladde yuppen de hemel toeschateren. “ASR Vastgoed realiseert”, staat erop. ASR heeft heel erg veel geld over, maak ik daaruit op. Ik weet inmiddels iets meer van hun werkwijze.

Kamervragen over dit onderwerp? Ik heb ze niet gehoord, maar het antwoord van het kabinet kan ik voorspellen: “dat moeten we aan de markt overlaten”. Dat is bedrog. Lees het hierboven nog maar eens door: de markt durft er zijn vingers niet aan te branden.

Omdat ik zeker niet de enige ben met dit probleem heb ik het aangekaart bij Platform Zelfstandige Ondernemers, maar er kwam geen reactie. Jammer. Ik snap wel dat dit probleem bij veel Zelfstandige Ondernemers helemaal niet aan de orde is, maar toch vind ik het geen beste beurt, Platform.

Conclusie

Hoewel ik 22 jaar lang in loondienst braaf sociale lasten heb afgedragen kan ik daar geen rechten aan ontlenen. Zo word ik beloond voor mijn snelle vertrek uit de WW en mijn keuze voor zelfstandigheid.

Sociale zekerheid moet wederkerig zijn: iedereen betaalt mee voor iedereen. Maar zodra je zelfstandig wordt, hoor je er niet meer bij, n'importe hoe lang je voor iedereen hebt meebetaald. Ik vind het onrechtvaardig.

Begrijp me goed, ZZP-er zijn bevalt mij vele malen beter dan werken in loondienst. Ik heb geen spijt van mijn stap. Maar het is niet alles goud wat er blinkt.

Wie overweegt om ZZP-er te worden is bij deze gewaarschuwd.


Update april 2019

Inmiddels hebben we een minister die een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ZZP'ers verplicht wil stellen. Op zichzelf ben ik daar niet tegen, maar ik wil niet verplicht worden tot een verzekeraar die uitsluitingsclausules inbouwt. Wat hierboven staat schreef ik acht jaar geleden. Intussen sport ik minstens 2 keer per week, onder deskundige begeleiding, voor ongeveer 800 euro per jaar. Dat bevalt erg goed, ik kan het iedereen aanraden. En ook dat betaal ik uit mijn eigen zak. Ik zie het als de aanvullende verzekering die ASR me niet bood.


Platform Zelfstandige Ondernemers onderhandelt mee over de verplichte AOV voor ZZP'ers. De uitkomst is niet te voorspellen. Daarom heeft het volgens mij ook geen zin om er a priori op tegen te zijn. Maar zoals ik al zei, collectiviteit behoort iets wederkerigs te zijn. Als we het aan de markt overlaten, dan vragen we om toegeven aan perverse prikkels. Voor jongeren zijn AOV's goedkoper, omdat het risico dat een verzekeraar moet uitkeren, lager is dan bij ouderen. Terwijl verzekeraars er ook voor zouden kunnen kiezen om de premie voor iedereen gelijk te houden. Dat gebeurt niet omdat een verzekering met een voordeeltje - goedkoper! - makkelijker is aan te smeren dan een eerlijke.


En er is nog een bezwaar: bij een collectieve verzekering moeten vergelijkbare gevallen een vergelijkbare behandeling krijgen. Dat moet je beoordelen en wie moeten dat dan doen? Een bureaucratisch apparaat. Hebben we dat? Jawel, het UWV. Dat al jaren kampt met onderbezetting en nogal eens de kranten haalt met miskleunen.


Dus dan moet het helemaal anders, zou je zeggen. Maar hoe? Het is een ingewikkeld vraagstuk en ik denk niet daar eenvoudige oplossingen voor zijn.


Foto: Stephen Schiller via Flick onder Creative Commons

3 opmerkingen: