dinsdag 30 augustus 2011

Zia Ul-Hacq, Gaddafi, Stalin, het maakt weinig uit.

In de afgelopen weken las ik A Case Of Exploding Mangoes van Mohammed Hanif. Het verscheen in 2008, maar het blijft actueel.

Het speelt in Pakistan in 1988, in de drie maanden tot en met het moment dat moslimdictator Zia Ul-Hacq, samen met hoofd inlichtingendienst Generaal Akhtar en nog 27 mensen, omkomen als het presidentiële vliegtuig ontploft. Dat is een historisch voorval waarvan de toedracht nog steeds niet is opgehelderd.

Het boek zit heel knap in elkaar, het is buitengewoon goed geschreven, soms erg grappig, vaak cynisch maar vooral droevig stemmend. Een goede samenvatting, door Marnix Verplancke, vindt u hier, dus ik zal niet proberen die te evenaren. Dat laat ruimte voor wat context.

Je mag constateren dat alle islamitische landen dictaturen zijn. Dat de regimes van Ben Ali, Mubarak en Gaddafi zopas omvergeworpen zijn doet daar niet aan af.

A Case of Exploding Mangoes laat zien hoe dictatuur werkt: de dictator heeft de absolute macht over het leger. Dat is de machtsbasis. Zijn 'inlichtingendienst', met in dit geval Generaal Akhtar aan het hoofd, maakt alle mogelijke dwarsliggers onschadelijk door middel van opsluiting, marteling en moord. Waar ze schuldig aan zijn en óf ze werkelijk schuldig zijn, dat doet er weinig toe. De inlichtingendienst neemt het zekere voor het onzekere.

Ik denk dat elke dictatuur zo werkt, dus niet alleen dictatuur in islamitische landen (wat niet hetzelfde is als islamitische dictatuur, zoals Iran). Pak een wereldkaart en plaats een vlaggetje in iedere min-of-meer dictatuur. Je zult zien dat landen waar zulke praktijken helemaal niet voorkomen in de minderheid zijn.

Hanif heeft een tijd in de Pakistaanse Luchtmacht gediend, dus ik denk dat hij weet waarover hij het heeft. Elke schrijver schrijft immers over dingen die hij heeft meegemaakt.

Wat in het oog springt is niet alleen hoe intens gemeen en wreed de uitvoerders van de dictatuur zijn, maar vooral ook de terloopsheid waarmee ze hun taak uitvoeren. De motivatie is niet per se geld en macht; evenmin zijn ze uit op sadistische bevrediging, daar zijn ze te veel afgestompt voor. De werkelijke perversiteit is dat men gewoon zijn werk doet.

Al die moord en marteling is maar bijzaak voor Generaal Akhtar. Zijn eer en genoegen is om de vijand vóór te zijn. Hij heeft de blik naar buiten gericht. Zijn onderhorigen knappen achter hem, ongevraagd, het vuile werk op. Hún genoegdoening is dat zij daardoor hogerop komen.

De bonus voor het volk is orde en rust: zolang je niet afwijkt ben je veilig. Zo werkte het in Pakistan onder Zia, zo werkte het onder Stalin, Mao, Honecker, Ben Ali, Mubarak, Gaddafi, noem ze allemaal maar op. Nu al klagen mensen in Libië dat ze zich onder Gaddafi veiliger voelden. Het wapenarsenaal is gediffundeerd onder het volk, en wie eenmaal heeft leren schieten levert zijn wapen niet meer in.

Het is een vloek waar de mensheid voorlopig nog niet van af is.

A Case of Exploding Mangoes heeft een eigen website met reading guide. Daar zien we dat dat er een facebook-groep is genaamd Who Killed General Zia?.

zaterdag 27 augustus 2011

Botanische Tuinen

Ooit kwam ik iemand tegen die de vraag 'wat doe je?' vloeiend beantwoordde met 'nou, ik ben fotograaf, journalist, zangeres, manager, karateleraar, en binnenhuisarchitect'.

Deze advertentie bezorgde mij hevige tweestrijd. Gij zult immers niet meteen iemand de maat nemen, maar dit was toch echt wel een opschepper. Vooral toen even later bleek dat ze leefde van het inkomen van haar man. Maar dát je iemand niet te snel moet beoordelen bleek later ook: al had ze een ego waar dat van mij zes keer in past, toch was het best een aardige meid.

Haar neiging tot grootspraak, kwam ik gaandeweg achter, had ze opgelopen aan een leven lang aan de verkeerde tiet. Een paar maanden te vroeg geboren dus zware longproblemen en allergisch voor van alles en nog wat, ziekenhuis in, ziekenhuis uit, maar eeuwig ruzie met haar moeder. Onder die omstandigheden leer je jezelf wel moed inpraten.

Maar bescheidenheid siert de mens, geloof ik. Onbescheidenheid ontsiert de mens, vind ik dus ook. U zult mij derhalve nooit horen zeggen dat ik fotograaf ben.

Sterker, ik ben zelfs heel blij dat ik geen fotograaf ben, want iedereen kan tegenwoordig eersteklas foto's maken zonder ooit van scherpstellen, belichtingstijd of diafragma te hebben gehoord en de Photoshop-algoritmes heeft de camera reeds ingebakken in de firmware; daartegen te moeten concurreren lijkt mij gekkenwerk.

Maar foto's maken is leuk. En ik houd van rust. Dus ik kom graag in botanische tuinen. Een feest voor ogen en neus. Je ziet er kleuren, vormen en texturen die soms vertrouwd, soms exotisch, soms bijna buitenaards zijn. Kijk maar!

iPad/iPhone-gebruiker? Klik hier. Voor onderstaande diapresentatie heb je Flash nodig en daar heeft heer Jobs een banvloek over uitgesproken en daarom werkt dat niet op iDingen van Apple.



Deze foto's zijn gemaakt in de Botanische Tuin van de Universiteit Utrecht, in de Uithof. Met een Museumjaarkaart (een prettig bezit in een slechte zomer!) loop je er zo naar binnen.

zaterdag 13 augustus 2011

Leve de Bieb

Een half jaar terug zag ik het nog somber in, maar ik heb mijn mening moeten herzien: de Openbare Bibliotheek (OB) is goed bezig. Over boekwinkels, de bieb, internet, dienstverlening en ambiance.

Internet is een primaire levensbehoefte

De horeca had dat vrij snel door. Gelegenheden met gratis WiFi bij trendy gelabelde koffie kwamen op.
En zijn weer op hun retour. Gratis WiFi is namelijk een veel te moeilijk product voor Nederlands horecapersoneel. Dikwijls werkt het gewoon niet en zo'n probleem is griezelig ver buiten de comfortzone van de werkstudent die daar vandaag voor het eerst bedient.

Bovendien heeft de trendy gelabelde koffiedrinker een smartfoon met breedband, dus geen WiFi nodig. Ik hoef zo'n ding niet. Móet ik onderweg online, dan heb ik een laptop met een dongel. Veel beter gereedschap en het scheelt honderden euri per jaar. En die tarieven gaan omhoog, maatje.

Op vakantie laat ik mijn laptop thuis. Ik heb dan namelijk v a k a n t i e . Ja mensen, gewoon een paar weken zonder dat kudding (rijmt op 'putding'). Uw twitter- en facebookvriendjes kunnen heus wel even zonder u. En vice versa.

Maar ik dwaal af. Ook voor mij is internet een primaire levensbehoefte. Wil ik in den vreemde even een paar minuten online, dan kan dat in de openbare bieb. Die is nooit ver weg, het werkt er altijd en het is bovendien een stuk veiliger dan die routers van de TrendyCoffee.

Dienstverlening

Wie er oog voor heeft kan in Utrecht genieten van een concurrentiestrijd, op de Stadhuisbrug, tussen Selexyz en de OB.

Internet had ik al genoemd, heeft Selexyz niet. Bovendien heeft de OB zit- en leesgelegenheid met stilte, en met en zonder koffie. Die koffie bevat meer koffie dan dat afwaswater van Starbucks en er staat een behulpzame jongedame achter de balie. (Aan een zwerver die trillend van honger en alcohol om koffie kreunt, vraagt ze "wou-t-u d'r nog iets lekkers bij?". De schat.)

De reserveringsservice van de OB werkt gesmeerd: je boek staat in de ontvangsthal op alfabet op jouw naam, je doet het in je tas, legt je tas op de uitchecktafel en houdt je portemonnee met je pasje tegen de scanner. Klaar.

De OB in Utrecht is binnenkort ook op zondagmiddag open. Alweer zo'n goed idee en daar kan Selexyz niet tegenop, althans niet buiten de koopzondagen. Maar veel belangrijker: het aanbod van Selexyz verschraalt. Je moet eerst langs twintig meter kook- en leefstijlrommel, Kaap Chicklit ronden en langs Schatjeseiland voordat je opgelucht constateert dat men nog wel iets van kwaliteit in huis heeft. Alleen wel wat minder dan eerst.

Donner, in Rotterdam, valt ook onder Selexyz. Het zou jammer zijn als het verdween. Een Grote Stad behoort een Grote Boekwinkel te hebben, zoals de FNAC in Parijs en Brussel.

Maar Selexyz? Ik heb er een hard hoofd in. Broese Utrecht is in 13 jaar tijd drie keer van naam veranderd. Dat is fijn voor huisstijl-herontwerpers en leveranciers van neonreclames, maar wat heeft de klant eraan? De meeste Selexyz-filialen waren voorheen boekwinkels met teruglopende klantenkring. Nu heb je een boekwinkelketen met teruglopende klantenkring en personeel in verwarring. Wie het voordeel ziet mag het zeggen.

Dienstverlening? Amazon.de heeft veel voor weinig en levert met 1 muisklik, snel aan huis zonder verzendkosten. Selexyz heeft weinig voor veel en levert traag tegen hoge verzendkosten. Hoe lang zal het nog duren?

In de bieb ligt gewoon veel meer kwaliteit, en voor 50 euri per jaar kun je het allemaal zo lang in je handen houden als je wilt en je hoeft niet te beslissen of je het koopt. En wat je wilt hebben, dat koop je dan online.

Ambiance

Tot zo'n half jaar terug bladerde ik nog weleens in het biebvakblad De InformatieProfessional. De stofwolken slaan je tegemoet. Het keutert over ontsluiting (een vreselijke term die in de verloskunde thuishoort) en het poldert of de komma binnen of buiten ronde danwel vierkante haakjes in sectie IIIc-2 van de titelbeschrijving moet. Hoe moesten deze mensen zich verweren tegen het bezuinigingsmes van de Bende van Geert/Rutte?

Ik had het mis, ik keek niet goed. Homo Bibliothecaris (v/m) zit er bovenop.

Toen de OB in Zutphen dreigde te sneuvelen, werd via diverse social media - Homo B. is een sociaal wezen met een geolied netwerk - de achterban gemobiliseerd. Met succes: de verzamelde achterban maakte zoveel stampij dat B&W maar van het bezuinigingsplan af zag.

Sinds deze week is er een bieb op het station van Haarlem. Goed bekeken! Dat gebouw is een tijdmachine; zelfs op de wc waant men zich een eeuw terug in de tijd. Het is een ambiance die beschaving uitstraalt. Een uitgelezen plek voor een bibliotheek.

Er volgen meer stationsbieben. Bemoedigend, want veel stationsgebouwen waar NS zich niet meer om bekommert, worden slaapzalen voor junkies en pishoeken voor zuiptuig. Met een bieb erin wordt dat voorkomen, hoop ik althans van harte. Want die stationsgebouwen hebben karakter - iets dat in rap tempo zeldzaam aan het worden is.

Het gaat, kortom, de goede kant op met de Openbare Bieb.

Binnenkort aan Loket Diversen: over De Bieb, e-books, hackers en Ilja Leonard Zeikerd Pfeijffer.

foto: Library Bird door Linda Slusar, C.O.D. Library gebruikt onder Creative Commons share-alike licentie

donderdag 11 augustus 2011

Schaf de zomervakantie af

Het wordt warmer hier. Vogels die van kou houden zijn er nog maar half zo veel als tien jaar terug. In die tijd zijn vogels die zich niets aantrekken van het weer met ongeveer 10% afgenomen, maar zijn vogels die van warmte houden juist met 10% toegenomen.

Vlinders zijn er 10 dagen eerder in het jaar en zangvogels beginnen twee weken eerder met eieren leggen dan 20 jaar geleden.

Deze cijfers kwam ik tegen in Statistisch Jaarboek 2011, dat ik toevallig vandaag in handen had.

Conclusie: het wordt hier warmer. De lente schuift naar voren in het jaar.

Ik weet niet veel van de voelertjes die vogels en vlinders aanwenden om tot zulke aanpassingen te komen. Maar de voorouders van vogels waren er veel eerder dan die van mensen. Het zijn goede overlevers.

Klimaatfanatici en -sceptici hebben een agenda, een geloof dat ze verdedigen. Vogels en vlinders niet. Die passen zich aan aan de omstandigheden, of ze verdwijnen.

Loket Diversen adviseert u de vakantie te plannen in voor- en najaar, of te houden in een land met 100% zongarantie, zoals Griekenland - daar kunnen ze de toeristeneuro's trouwens goed gebruiken.

Een structurele oplossing zou zijn om de zomervakantie gewoon af te schaffen, maar ik hoop dat de overheid dit idee nog even links laat liggen. Het bevalt me wel, vakantie in het voor- of naseizoen. Lekker rustig.

foto: Rain Rain Rain door Behzad K onder Creative Commons