vrijdag 15 juni 2012

Beleefd of onbeleefd, that's the question

Het genootschap Onze Taal twitterde deze week:

#Oproep: vind je dat Nederlanders beleefder zijn als ze Engels praten? Reageer via Facebook of mail raymond@onzetaal.nl.

Niet geheel toevallig zag ik dat @FrancisVertaalt per mail op deze oproep had gereageerd. Evenmin toevallig weet ik dat zij er verstand van heeft, dus het leek mij aardig om haar reactie hier te publiceren. En dat mocht:

@OnzeTaal stelt een interessante vraag die ik mezelf ook weleens gesteld heb: zijn Nederlanders beleefder wanneer ze Engels spreken?

Mijn indruk is echter dat dit niet het geval is. Ik heb een aantal jaren in een Engelstalige omgeving gewoond, en daarbij vaak te maken gehad met non-native speakers, onder wie ook Nederlanders. Daarbij viel me op dat Nederlanders soms (nog) veel directer zijn in het Engels dan in hun eigen taal. Volgens mij komt dat doordat je vaak de nuance van je eigen taal mist wanneer je een andere taal spreekt, en het daardoor wat lastiger kan zijn om dingen op een subtiele of diplomatieke manier over te brengen. Die directe benadering kan door Engelsen als onbeleefd ervaren worden, door Amerikanen trouwens minder.

En hoe beleefd komen we eigenlijk over? Ik denk toch wat minder dan we misschien denken. Brits Engels is in zijn algemeenheid al een veel indirectere taal dan het Nederlands, er wordt veel meer tussen de regels door gezegd, en je wordt wel geacht de boodschap op te pikken. Wij Nederlanders doen dat over het algemeen heel anders. Engelsen zijn ook meesters in het gebruik van 'understatements', en bedoelen dingen vaak heel anders dan de nietsvermoedende buitenlander denkt. Een leuk overzicht hiervan vind je hier.

Verder denk ik dat Nederlanders zich minder bewust zijn van uitdrukkingswijzen die in het Engels als normaal ervaren worden. Het Engels is van nature letterlijk doorspekt met 'please', 'thank you' en 'I'm sorry', en dat wordt door ons Nederlanders soms als wat overdreven ervaren. Een subtieler verschil is te vinden in het verschil in intonatie. Die kan ook een rol spelen in de ervaring (van Engelsen) hoe beleefd je overkomt. Het Engels is veel zangeriger, kent veel meer hoogte- en laagteverschillen dan het Nederlands. Een Nederlander die Engels spreekt, is ongeacht zijn of haar uitspraak vaak toch herkenbaar aan de monotonie van de spraak. Dat kan bij Engelsen overkomen als ongeïnteresseerd, en dus wat minder beleefd. ’t Is maar een weet.

@FrancisVertaalt Engels en Duits naar Nederlands. Haar echte naam is Francis van Stokkom, ze 'doet' o.a. ondertitelingen voor TV-series en DVD's en dat is een vertaalvak apart.

Foto: detail van Rudeness in profile, door ClayGiraffe onder Creative Commons licentie